ดอกดาหลา

ความหมายของดอกดาหลา

ก่อนหน้านี้เราก็ไม่เคยรู้ว่าดอกดาหลามีตำนานเรื่องเล่าอะไรมาบ้างหรอกนะ แต่พอลองค้นดูก็ได้เจอว่าดาหลาเป็นสัญลักษณ์ของการรอคอยความรัก เพราะมีเรื่องเล่าของคู่รักต่างศาสนาคู่หนึ่ง โดยฝ่ายชายเป็นชาวไทย ส่วนฝ่ายหญิงสาวเป็นชาวมาเลเซียซึ่งนับถือศาสนาอิสลาม ทั้งสองได้พบและรักกันที่ประเทศมาเลเซีย แต่ก็ถูกพ่อแม่ของฝ่ายหญิงกีดกันเพราะศาสนาที่ต่างกัน แล้ววันหนึ่งฝ่ายชายมีความจำเป็นต้องกลับประเทศไทยและได้ให้สัญญากับหญิงสาวว่าจะกลับมาหาที่บริเวณชายแดนของทั้งสองประเทศ ฝ่ายหญิงก็ได้แต่รอการกลับมาด้วยความหวัง รอแล้วรออีก รอจนตรอมใจตายในที่สุด และหญิงสาวก็ได้อธิษฐานว่าจะขอเกิดมาเป็นดอกดาหลาที่ขึ้นอยู่ตามชายแดนทุกชาติเพื่อรอชายคนรักตลอดไป

สำหรับเรานอกจากตำนานที่ได้รู้มานี้ เรายังมองว่าดอกดาหลาน่าจะใช้แทนความหมายของความมั่นคงได้ด้วย เพราะเป็นดอกไม้ที่มีความทนทานสุดๆ ไปเลยล่ะ ใครหลายๆ คนถึงได้ชอบตัดดาหลามาใส่ไว้ในแจกัน เพราะว่าจะอยู่ได้หลายวันเลยทีเดียว

อนุกรมวิธานของดาหลา

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ดอก ดาหลาเป็นดอกช่อมีลักษณะดอกแบบ head ประกอบด้วย กลีบประดับ (Bracts) มี 2 ขนาด ส่วนโคนประกอบด้วยกลีบประดับขนาดใหญ่ มีความกว้าง 2 - 3 ซม. จะมีสีแดงขลิบขาวเรียงซ้อนกันอยู่ และจะบานออก ประมาณ 25 - 30 กลีบ และมีกลีบประดับขนาดเล็กอยู่ส่วนบนของช่อดอก ความกว้างกลีบประมาณ 1 ซม. ซึ่งมีสีเดียวกับกลีบประดับขนาดใหญ่ กลีบประดับเล็กนี้จะหุบเข้าเรียงเป็นระดับมีประมาณ 300 - 330 กลีบ ภายในกลีบประดับขนาดใหญ่ที่บานออกจะมีดอกขนาดเล็กกลีบดอกสีแดง ซึ่งเป็นดอกสมบูรณ์เพศอยู่จำนวนมาก ดอกบานเต็มที่จะมีขนาดความกว้างดอกประมาณ 14 – 16 ซม. ความยาวช่อ 10 – 15 ซม. มีก้านดอกยาว 30 – 150 ซม. ลักษณะก้านช่อดอกแข็งตรงดอก

ใบ มีรูปร่างยาวรี กลางใบกว้างและค่อยๆ เรียวไปหาปลายใบและฐานใบ ใบไม่มีก้านใบผิวเกลี้ยง ทั้งด้านบนและด้านล่าง ใบยาว 30 - 80 ซม. กว้าง 10 – 15 ซม. ปลายใบแหลม ฐานใบเรียว ลาดเข้าหาก้านใบ เส้นกลางใบปรากฏชัดทางด้านล่างของใบ

ลำต้น ดาหลาเป็นพืชที่มีลักษณะคล้ายข่า มีลำต้นใต้ดินเรียกว่า เหง้า (rhizome) เหง้านี้จะเป็นบริเวณที่เกิดของหน่อดอกและหน่อต้น ตาหลา 1 ต้น สามารถให้หน่อใหม่ได้ประมาณ 7 หน่อในเวลา 1 ปี ส่วนลำต้นเหนือดินเป็นกาบใบที่โอบช้อนกันแน่นเช่นเดียวกับพวกกล้วย ส่วนนี้คือลำต้นเทียม (pseudostem) ลำต้นเหนือดินสูง 2 - 3 ม. มีสีเขียวเข้ม

พันธุ์ ปัจจุบันพันธุ์ดาหลาที่นิยมปลูกตัดดอกมีอยู่ 2 พันธุ์ด้วยกัน คือ พันธุ์สีชมพูและพันธุ์สีแดง

(ที่มา: การปลูกดาหลา โดยคุณสุรวิช วรรณไกรโรจน์)

การขยายพันธุ์ดาหลา

การแยกหน่อ ควรแยกหน่อที่มีความเหมาะสม นั่นคือต้องมีความสูงประมาณ 60 - 100 ซม. ขึ้นไป และมีกิ่งอ่อนกึ่งแก่ประมาณ 4 - 5 ใบ มีหน่อดอกอ่อนๆ ประมาณ 3 หน่อ นำไปปลูกลงถุงพลาสติกประมาณ 1 เดือน เพื่อให้หน่อแข็งแรงก่อนนำลงไปปลูกในแปลง

การแยกเหง้า เป็นการแยกเหง้าเกิดใหม่ที่โคนต้นไปปลูกในแปลงเพาะชำ ซึ่งจะใช้เวลาประมาณ 1 ปี จึงจะเริ่มให้ดอก

การปักชำหน่อแก่โดยนำหน่อแก่ไปชำในแปลงเพาะชำเพื่อให้แตกหน่อใหม่ที่มีความสมบูรณ์แข็งแรง จากนั้นจึงค่อยแยกหน่อใหม่ย้ายลงไปปลูกในแปลง

การเพาะเมล็ด คือ การนำเมล็ดแก่ที่ได้จากต้นแม่ไปเพาะในวัสดุเพาะจนได้ต้นกล้าและย้ายลงปลูกในถุงพลาสติก พอต้นแข็งแรงถึงจะสามารถนำลงแปลงปลูกได้ แต่อย่างไรก็ตาม การขยายพันธุ์ด้วยวิธีนี้ค่อนข้างจะช้ากว่าวิธีอื่นๆ แต่จะได้ผลดี คือ มีอัตราการได้ต้นดาหลาสายพันธุ์ใหม่ที่เกิดขึ้นจากหลายพันธุ์ของต้นพ่อและแม่

(ที่มา: ไม้ดอกไม้ประดับ/ดาหลา ความงามที่กินได้ไม้ดอกที่ควรค่าอนุรักษ์ก่อนสูญสิ้นไป โดยคุณอภิวัฒน์ คำสิงห์)

การดูแลรักษา

ดาหลาเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในที่มีแสงแดดรำไร สามารถปลูกได้ทุกฤดู แต่ฤดูที่เหมาะสมที่สุด คือ ฤดูฝน การให้น้ำจะต้องให้ในปริมาณที่มากพอสมควรโดยเฉพาะระยะเริ่มแรกของการปลูกควรรดน้ำให้ชุ่ม เมื่อต้นดาหลาตั้งตัวได้อาจเว้นระยะห่างของการให้น้ำจากวันละครั้งออกไปเป็นประมาณ 2 – 3 วันต่อครั้ง แต่ต้องคำนึงถึงสภาพอากาศ ถ้าเป็นฤดูร้อนควรเพิ่มการให้น้ำมากขึ้น

สำหรับการตัดดอกควรตัดในช่วงเช้า โดยการตัดก้านดอกให้ยาวชิดโคนต้นแล้วแช่ก้านดอกลงในถังที่มีน้ำสะอาดบรรจุอยู่ ดอกดาหลาเมื่อตัดจากต้นแล้วนำมาปักแจกันในน้ำสะอาดจะมีอายุอยู่ได้ประมาณ 3 – 7 วัน ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมโดยรอบ

ที่บ้านเรามีแต่ดอกดาหลาสีแดงและไม่ค่อยเห็นดาหลาสีชมพูบ่อยนัก เราเลยมีแต่รูปดาหลาสีแดง หากใครมีรูปดาหลาสีชมพูเอามาแบ่งกันดูบ้างนะคะ